بسم الله الرحمن الرحیم

جمع بندی روش‌ها:

رجوع به لغت:

·         در کار لغوی ابتدا لغاتی که دارای ابهام در معنی هستند و یا اینکه نیاز به بررسی بیشتری دارند برای رسیدن به تفسیر صحیح انتخاب شد و بعد از آن به کتاب التحقیق برای بررسی معنای این لغات مراجعه شد.

·        در مراجعه به التحقیق سعی شد نکاتی از معانی لغات و استعمالات آن برداشت شود که در تفسیر به ما یاری برساند و ابهامی را از ذهن ما برطرف کند.

·        در کنار مراجعه به التحقیق به مصادر اصلی التحقیق نیز مراجعه و مقایسه بین مصدر و خود التحقیق فهمیده می‌شد که التحقیق از مصادر چگونه معانی و استعمالات را مطرح میکند و اینکه به چه بخشی از مصادرش توجه دارد.

·        مثلا التحقیق از کتاب مقاییس سعی کرده فقط معانی را ذکر کند و دیگر به شاهد مثالهایش نپرداخته است.

رجوع به تفاسیر:

·        در این بخش برای آشنایی با مطالب دیگر تفسیرها در مورد سوره مورد بحث به تفاسیری چون مجمع البیان، المیزان، پرتوی از قرآن، التحریر و روح المعانی مراجعه شد.

·        در این مراجعه نکاتی که ابهامات سوره را برای ما برطرف می‌کند از بین تفاسیر انتخاب و بررسی شد.

·        در این مراجعات سعی شد فرآیند هر تفسیر و روش بررسی ابهامات سوره توسط آن تفسیر به دست بیاید و با هم مقایسه شود.

طراحی سوالات

سوالات ترکیب نحوی:

·        در این بخش هدف طرح سوالات مربوط به ترکیب نحوی از سوره است که ابهامی را از سوره حل کند و در تفسیر سوره موثر باشد.

·        بعد از طراحی سوالات ترکیب نحوی با کمک گرفتن از کتبی مانند اعراب القرآن به دنبال پاسخ دادن به این سوالات رفتیم.

سوالات چینشی و ارتباطی:

·        در این بخش بعد از طرح سوالات ترکیب نحوی و پاسخ دادن به آنها نوبت به سوالات چینشی در سوره و ارتباطات بین کلمات و آیات سوره رسید. پس از طراحی سوالات چینشی و ارتباطی که باعث رفع ابهامی از معنای سوره شود سعی شد این سوالات جمع بندی شود.

·        با کمک گرفتن از مطالبی که در تفاسیر مورد مطالعه آمده بود و کمک از فضای سوره سعی شد که به این سوالات پاسخی مناسب داده شود.

سوال از فضا و کلید سوره:

·        برای رسیدن به پاسخ سوالات چینشی و ارتباطی و رفع ابهامات تفسیری سوره ابتدا باید این سوال را مطرح کرد که این سوره چه فضایی از مخاطبین را دارد برای ما ترسیم می‌کند که یکی راه های رسیدن به فضای سوره رسیدن به کلید سوره است. مثلا در این سوره نصر الهی می‌تواند کلید سوره مطرح شود.

·        پس از طرح سوال و رسیدن به کلید سوره به بررسی موضوعی از کلید سوره در بین آیات قرآن برای رسیدن به پاسخ سوالات جمع بندی شده صورت گرفت. به کمک این بررسی ما به فضای سوره تا حدودی پی بردیم و با برقرار کردن ارتباط بین مطالب به دست آمده ما توانستیم به پاسخ سوالات مطرح شده برسیم.

رجوع به تفسیر تطهیر:

·        با رجوع به تفسیر تطهیر ابتدا مقایسه ای بین بخش های مختلف این تفسیر با کار تفسیری و لغوی که صورت گرفته بود انجام شد و در این مقایسه نقاط قوت و ضعف کار خود را کشف کردیم.

·        در مرحله بعد با مطالعه دقیق این تفسیر در ابتدای هر بخش اول سعی شد روش استاد در بررسی آن بخش تبیین شود

·        در مرحله بعد خلاصه ای از مطالب مهم کتاب قرار شد به صورت نظام مند مطرح شود.